Przyczyny

Nie ma jednej jedynej przyczyny choroby. Jest ona związana z wieloma czynnikami –rodzinnymi, psychologicznymi, biologicznymi, społecznymi. Zwraca się uwagę na cechy osobowości pacjentów, wydarzenia życiowe, sytuację rodzinną, powodzenia w szkole, oczekiwania społeczne.

Czynniki rodzinne

Cechy rodziny generujące zachowania anorektyczne to sztywność relacji wewnątrzrodzinnych, nieustanne wymagania stawiane młodej osobie przez rodziców, rozbudzanie nadmiernych aspiracji u dziecka, od którego sukcesów zależy pozycja rodziny. Być może była to zaborcza matka, która nadmiernie wiązała córkę i nie pozwalała za właściwa separację. Jeśli tak jest, to znaczy, że zawiodła rola ojca, może był on wycofany, może go w ogóle nie było. I to właśnie poprzez odchudzanie córka próbuje (nieświadomie) oddzielić się od matki.



Czynniki psychologiczne

Anoreksja jest pewnego rodzaju ucieczką przed dorosłością i kobiecością. Wejście w dorosłe życie prowadzi za sobą się wiele problemów, konfliktów. Stąd ta ucieczka w dziecinne ciało pozbawione kobiecych kształtów, miesiączki, ciało bez rozwiniętych mięsni. Osoby dotknięte anoreksją chcą również uzyskać poczucie kontroli nad własnym życiem, drażni je wszystko nad czym nie panują. Ciało jest dla nich właśnie taką „rzeczą", gdyż ma swoje własne prawa i wymagania.

Można również powiedzieć, że osoby chore to osoby, które od wczesnego dzieciństwa uchodziły za przesadnie pilne, odpowiedzialne, solidne. W szkole postrzegane jako ambitne, żądne sukcesu, ale jednocześnie niedowartościowane, w pewien sposób zakompleksione. Zależne emocjonalnie od rodziców, z trudnością nawiązują kontakty z rówieśnikami. Niekiedy mają zaburzony obraz siebie, nie akceptują swojego wyglądu, posiadają niską samoocenę siebie i brak wiary w siebie.


Czynniki biologiczne

Choć nie udało się znaleźć przyczyny w sensie zaburzeń czynności narządów wewnętrznych, istnieją doniesienia o nieprawidłowej funkcji podwzgórza i niewłaściwym poziomie neuroprzekaźników, jednak nie można z cała pewnością ustalić, czy są to pierwotne zaburzenia czynności, czy raczej wtórne, wynikające ze znacznego wyniszczenia organizmu. Są naukowcy, którzy rozpatrują anoreksję, jako wynik zaburzeń mechanizmu kontroli łaknienia. Wskazują oni na to, że u chorych na anoreksję i bulimię uczucie głodu pojawia się znacznie później po przyjęciu pokarmów. W tym przypadku zaburzeniu ulega proces opróżniania żołądka.


Czynniki społeczne

W dzisiejszych czasach bardzo mocno gloryfikowany jest bardzo szczupły, a nawet wychudzony typ sylwetki. Modne jest dbanie o zdrowie, odchudzanie się, oczyszczanie organizmu. Wiele młodych dziewczyn widząc uśmiechnięte, wychudzone kobiety (których figury z kobiecością często nie mają nic wspólnego)pragną by wyglądać tak jak one, ponieważ taki stan rzeczy utożsamiają ze szczęściem. Również duży wpływ ma presja środowiska (szkoły baletowe), krytyczna uwaga kogoś z otoczenia.

BMI

BMI to wskaźnik masy ciała. Pomaga określić prawidłową wagę przy danym wzroście, wskazuje na otyłość lub niedożywienie.




Więcej o BMI znajdą Państwo na stronie:
http://bmi.westld.com

Leczenie

Anoreksja bezwzględnie wymaga pomocy specjalisty, niekiedy kilku. Podstawą jest psychoterapia, w stanie ciężkim niezbędna może okazać się hospitalizacja.

... Leczenie

Pierwszą z reakcji rodziny, po zaobserwowaniu zaburzenia, jest przeważnie narzucenie na chorą przymusu jedzenia. Pojawia się kontrola, także w tej sferze życia, jednocześnie reakcją jest okłamywanie, chowanie jedzenia i pojawia się najgorsza z możliwych sytuacji - tymczasowa bulimia. Chora przyjmuje pokarmy, po czym usuwa je z organizmu przy użyciu tabletek przeczyszczających lub wymiotując. Powoduje to jeszcze większą frustrację i załamanie - anoreksja przez same chore jest postrzegana jako coś czystego, dążenie do perfekcji w życiu i sposób na kontrolę, gdy w przypadku bulimii, chora czuje sie jak śmietnik, nienawidzi swojego ciała i odczuwa wstręt, powodujący popadanie w głębszą depresję. Anoreksja jest chorobą mentalną, niezdeterminowaną fizycznie, w związku z czym terapia nie może ograniczać się tylko do zwykłego przymuszania do jedzenia, czy podawania leków.

Najczęściej stosowaną terapią jest izolacja od toksycznego środowiska, często nawet od rodziny. Zaleca się zmianę miejsca pracy, bądź szkoły, zmianę przyjaciół. Dopiero kolejnym etapem, po długotrwałej psychoterapii, jest nauczanie prawidłowych sposobów odżywiania. Przyczyny anoreksji są tak głęboko zakorzenione w psychice chorej, że bez odpowiedniego podejścia i pomocy psychologicznej niemożliwe jest autowyleczenie.

Jadłowstręt pschiczny

Anoreksję cechuje szybko postępujące wyniszczenie organizmu, które pozostawia często już nieodwracalne zmiany. Nieleczona zabija w ok. 10% przypadków.

... Skutki

Nieleczona anoreksja prowadzi do poważnego osłabienia organizmu - narządy, bez odpowiedniej dawki witamin i budulca, nie są w stanie poprawnie funkcjonować, pojawia się anemia, poważne osłabienie serca. Anoreksja jest chorobą śmiertelną. Kończy się śmiercią z wycieńczenia, ustaniem akcji serca, zawałem serca, bądź samobójstwem. W najlepszym wypadku dochodzi jedynie do zachwiania funkcji życiowych, skrajnego wycieńczenia, zaniku menstruacji.

Leczenie anoreksji, odkrytej w odpowiednim momencie, może zakończyć się sukcesem. Jednak tak, jak w przypadku depresji, należy wystrzegać się środowisk mających negatywny wpływ i poddawać się kontroli lekarskiej, do końca życia. Leczenie anoreksji zazwyczaj doprowadza organizm do odpowiedniego stanu, czyli takiego, w którym jest w mocy prawidłowo funkcjonować. Anoreksja wykryta / leczona zbyt późno może skończyć się śmiercią - w najcięższych przypadkach, lekarze mogą jedynie przedłużyć egzystencję i uśmierzyć ból umierania.

Alfabet anorektyczki

A - Anoreksja - moja królowa
B - Bezsilność - wkrada się w życie...
C - Chudnięcie - im więcej tym lepiej...
D - Doskonałość - zawsze daleka
E - ED - zaburzenia łaknienia
F - Figura - wciąż nie ta upragniona
G - Głodówka - szczyty wytrzymałości
H - Hamowanie głodu - tabletkami...
I - Izolacja - tylko ja i ana
J - Jedzenie - zabronione!
K - Kalorie - obsesja liczenia
L - Lustro - odbicie sprawia rozpacz
M - Męczarnia - katowanie się ćwiczeniami
N - Nałóg - nie do zwyciężenia
O - Osamotnienie - przecież nikt nierozumie
P - Pragnienie - bycia piękną...
R - Ratunek - ale po co...
S - Satysfakcja - jest cudowna...
T - Thinspiracje - pomagają
U - Ukrywanie niejedzenia - ciągły stres
W - Ważenie się - chwila niepewności
Z - Zero - wymarzona waga...

Dekalog anorektyczki

-Jeśli nie jesteś chuda, to znaczy, że nie jesteś atrakcyjna.

-Bycie chudą jest ważniejsze od bycia zdrową.

-Będziesz się głodziła i robiła wszystko co w Twojej mocy, aby wyglądać coraz szczuplej.

-Nie będziesz jadła bez poczucia winy.

-Nie będziesz jadła niczego bez ukarania siebie za to.

-Będziesz liczyła każdą kalorię i ograniczała ich ilość.

-Najważniejsze jest to, co mówi waga.

-To proste: chudnięcie jest dobre, a przybieranie na wadze - złe.

-Nigdy nie jesteś „zbyt” chuda.

-Bycie chudą i niejedzenie są dowodami prawdziwej siły woli

#1 Musisz znienawidzić jedzenie i pokochać głód. #2 Waga Waga nigdy nie kłamie, co więcej - to ona jest odzwierciedleniem Twoich sukcesów i porażek każdego dnia. Waż się każdego dnia, najlepiej na czczo i o tej samej porze. Jeśli wskazówka wagi podskoczy w górę, zrezygnuj tego dnia z kolacji. Oczywiście wahania o 1-2 kg są w tzw. normie. To skutek przejściowego zatrzymania wody w organizmie. #3 Wymiary Mierzymy się co tydzień lub dwa. Biust, talia, biodra. #4 Cele Wyznacz sobie realne cele i dąż do nich. Nie zapominaj o nagrodach, to ważne. #5 Kalorie Kalorie są jednym z najważniejszych punktów diety, powinnaś kontrolować ilość spożytych/spalonych w ciągu dnia kalorii. Najlepiej wszystko zapisuj, będą Ci do tego potrzebne tabelki kaloryczne i zwykły zeszyt... #6 Dieta Ustal przede wszystkim system swojej diety. To znaczy załóż sobie np. że będziesz ograniczać tłuszcz, albo jeść tylko produkty bogate w białko i błonnik. #7 Menu Stopniowo wykreślaj ze swojego jadłospisu tłuszcze, uważaj na węglowodany. Dla ułatwienia możesz zrobić sobie listę rzeczy, które jesz. #8 Thinspiracje To mogą być zdjęcia, fragmenty piosenek, dosłownie cokolwiek, co mogłoby Cię zmotywować w dążeniu do celu. #9 Lustro „Spójrz w lustro i powiedz sobie, że jesteś gruba. Nie wierz w to, co mówią inni. Oglądaj zdjęcia chudych dziewczyn i zostań taka jak one. Nie myśl o jedzeniu, nie jedz. Jedzenie sprawi, że utyjesz. Każde jedzenie tuczy. Pij dużo wody. Przymierzaj ubrania o dwa numery za małe, zmotywuje Cię to do niejedzenia, by do nich schudnąć. I nie płacz. Płacz pokazuje, że nie masz nad sobą kontroli”. #10 W dążeniu do ideału... Miej zawsze doskonały makijaż, idealną fryzurę, dokładnie wysprzątany pokój, najlepsze notatki, oceny i tak dalej. W ogóle staraj się być najlepsza we wszystkim, co robisz. Kontrola nad sobą pomoże Ci to osiągnąć. #11 Bransoletki To nasz symbol, nieoficjalny znak rozpoznawczy dla wtajemniczonych. Kolor czerwony oznacza anoreksję, fioletowy - bulimię. Jeśli kiedykolwiek spotkasz drugą taką osobę, popatrz jej prosto w oczy i uśmiechnij się. Ona zrozumie. #12 Nasza tajemnica Nie mów nikomu...

Anoreksja

Jadłowstręt psychiczny (z grec. an – brak, pozbawienie, orexis – apetyt Anorexia nervosa) – zaburzenie odżywiania się, polegające na celowej utracie wagi wywołanej i podtrzymywanej przez osobę chorą. Obraz własnego ciała jest zaburzony; występują objawy dysmorfofobii. Lęk przybiera postać uporczywej idei nadwartościowej, w związku z czym pacjent wyznacza sobie niski limit wagi. Dotyczy przeważnie dziewcząt i kobiet w wieku 10–13 lat oraz 16-21. Po raz pierwszy opisał tę chorobę w połowie XIX wieku E. Lasčgue i W. Gull.

ICD-10 wyróżnia dwie postaci anoreksji – jadłowstręt psychiczny i jadłowstręt psychiczny atypowy (F50.1). Najczęstszą formą anoreksji jest anoreksja mentalna w wieku dorastania.

Anoreksję cechuje szybko postępujące wyniszczenie organizmu, które pozostawia często już nieodwracalne zmiany. Nieleczona prowadzi do śmierci w około 10% przypadków^[1]. Zwykle rozpoczyna się przed 25. rokiem życia.

Epidemiologia i czynniki ryzyka

W przeglądach badań na temat sytuacji epidemiologicznej wykazano zapadalność na poziomie 8–13 przypadków na 100000 osób rocznie, a chorobowość wynoszącą 0,3% przy wykorzystaniu ścisłych kryteriów rozpoznania.

Stwierdzono, że jadłowstręt psychiczny występuje częściej u homoseksualistów i biseksualistów

Główne cechy anoreksji

Chorobliwy lęk przed otyłością. Spora część chorych jest wrażliwa na punkcie swej wagi, boi się przytyć albo stosuje ścisłą kontrolę nad ilością przyjmowanych pokarmów. Mobilizowani przez lęk, stosują metody prowadzące do utraty wagi ciała. Większość z nich ogranicza ilość spożywanych pokarmów, zwłaszcza tych zawierających tłuszcze oraz węglowodany. Często rezygnują z czerwonego mięsa lub przechodzą na wegetarianizm. W tym samym czasie dochodzi u nich do znacznego zmniejszenia ilości zjadanego pożywienia, co prowadzi do spadku masy ciała, często o ponad 15%. Zachowania osób cierpiących na anoreksję różnią się, przy anoreksji typu bulimicznego często występują: prowokowanie wymiotów, zażywanie dużych ilości środków przeczyszczających i moczopędnych oraz wyczerpujące ćwiczenia fizyczne.

Kryteria diagnostyczne

Możemy podejrzewać anoreksję, gdy osoba:

• przeżywa silny lęk przed przybraniem na wadze lub otyłością, nawet jeśli ma niedowagę;
• nie chce utrzymać wagi w granicach normy dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest spowodowane żadnym schorzeniem fizycznym ani psychicznym;
• jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;
• nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała, wymiary i sylwetkę;
• lekceważy skutki nagłego spadku wagi;
• w okresie dojrzałości płciowej (po okresie pokwitania) cierpi na wtórny brak miesiączki w ciągu co najmniej 3 miesięcy;
• spożywa posiłki w samotności (ze wstydu przed innymi);
• gotuje dla innych tzw. "zdrowe posiłki";
• uprawia intensywne ćwiczenia fizyczne;
• kłamie o ilości zjedzonych posiłków;
• główny temat rozmów z osobą chorą to jedzenie, kalorie, zawartość tłuszczu w produktach i diety.

Diagnoza różnicowa

Jeśli do szpitala trafia kobieta, ważąca mniej niż 45 kg to prawdopodobnie cierpi ona na anoreksję. Jednak zdiagnozowanie tej choroby jest bardzo trudne.

Osoby z zaburzeniami typu psychotycznego mogą być przekonane, że ich żywność jest zatruta, odmawiać jedzenia i znacznie chudnąć. Unikanie jedzenia może być także skutkiem depresji, ponieważ chory nie jest w stanie skoncentrować się na tej czynności. Odmawianie przyjmowania pokarmów może być także spowodowane chorobami nowotworowymi lub innymi.

Dlatego, aby z całkowitą pewnością stwierdzić, że przyczyną utraty wagi jest anoreksja, trzeba mieć pewność, że pacjent nie cierpi na żadną inną chorobę psychiczną ani fizyczną.

Postacie zaburzenia

Rozpoznano dwa typy anoreksji:

Typ restrykcyjny

Charakteryzuje się tym, że chory ogranicza przyjmowanie pokarmu do bardzo niewielkich ilości i nieregularnie stosuje środki przeczyszczające.

Typ bulimiczny

Anorektyk, choć zazwyczaj ogranicza ilość przyjmowanego pokarmu, regularnie miewa okresy przejadania się lub prowokowania wymiotów i nadużywania leków przeczyszczających i moczopędnych. Stosowane metody zwykle prowadzą do biochemicznych zaburzeń oraz zakłóceń czynności pewnych układów i narządów, a także są zagrożeniem dla życia.

Przyczyny anoreksji

Osoby cierpiące na anoreksję to w większości przypadków dziewczęta i kobiety, które odczuwają nieświadomy lęk przed identyfikacją z własną płcią. Nie zgadzają się z własną seksualnością, unikają kontaktu z innymi osobami, zwłaszcza z przeciwną płcią, a także odchudzają się by w wyniku diety zachować sylwetkę dziecka, jaką miały przed okresem pokwitania. Często dochodzi do tego wtórny brak miesiączki. Obsesyjny lęk przed przybraniem na wadze sprawia, że obsesyjnie myślą o jedzeniu i przekonane są, że "szczupła" figura jest kluczem do sukcesu. Zazwyczaj są to osoby, które każdemu i na każdym kroku chcą udowadniać, że są najlepsze: koncentrują się na kształceniu i zdobywaniu wiedzy, a jednocześnie są bardzo niepewne i boją się niepowodzeń. Chorzy nie widzą swojego wychudzenia, gdy stoją przed lustrem wydaje im się, że ciągle są za grubi.

Powyższe kryteria nie występują zawsze i w każdym przypadku, diagnoza anoreksji może być postawiona wyłącznie na podstawie wartości BMI i kompulsywnego myślenia o wadze. Niezwykle częstą postacią jest anoreksja kulturowa – spowodowana próbami sprostania nierealistycznym wzorcom wyglądu – wyidealizowanemu modelowi kobiecości.

Powszechnie w anoreksji występują:

• niska samoocena, poczucie beznadziejności i brak wiary w siebie,
• niezadowolenie ze swojej figury,
• zaburzone postrzeganie obrazu własnego ciała,
• lęk przed dorosłością i dojrzewaniem

Czynniki biologiczne

Biochemiczne podłoże anoreksji

Badania przeprowadzone przez dr Ursulę Bailer sugerują, że anoreksja może mieć nie tylko psychiczne, ale również biochemiczne podłoże. U grupy pacjentek, u których zdiagnozowano wcześniej anoreksję restrykcyjną lub bulimiczną zbadano stężenie neuroprzekaźnika serotoniny. Okazało się, że u większości badanych pacjentek niektóre obszary mózgu produkowały i zużywały kilkakrotnie więcej serotoniny niż u zdrowego człowieka. Postawiono hipotezę, że jadłowstręt psychiczny u tych pacjentek może być zjawiskiem wtórnym, jedynie reakcją na nieustanny, paraliżujący lęk spowodowany nadmiarem neuroprzekaźnika.

W przebiegu anoreksji u większości badanych stwierdzano, poza nieprawidłową aktywnością serotoniny, także zaburzenia w obrębie poziomów noradrenaliny i dopaminy. Obserwuje się także zwiększenie aktywności endogennych receptorów opioidowych. Zaburzenia regulacji dopaminergicznej mogą mieć istotny związek z funkcjonowaniem układu nagrody związanego z przyjmowaniem posiłków.

Zaobserwowano też nietypowe zjawisko polegające na braku osłabienia odporności pomimo znacznego wyniszczenia fizycznego pacjentek, tzn. osoby te nie chorują na typowe choroby zakaźne obserwowane w wyniszczeniu fizycznym wynikłym z typowego niedożywienia spowodowanego niedostępnością pożywienia. Oznaczać to może nadaktywność układu odpornościowego, którego komórki mogą uszkadzać ośrodki w mózgu odpowiedzialne za łaknienie. link

U chorych z anoreksją stwierdza się zwiększone stężenie CRH ze zmniejszonym metabolizmem kortyzolu. Zaburzenie funkcji osi podwzgórze-przysadka-gonady powoduje zanik cyklu miesiączki u kobiet. Zakłóceniu ulega też oś podwzgórze-przysadka-tarczyca: stwierdzono obniżenie stężenia T₃.

Czynniki odżywcze

Niedobór cynku powoduje spadek apetytu, który może wystąpić również w jadłowstręcie psychicznym i zaburzeniach odżywiania. Zastosowanie cynku w leczeniu anoreksji jest popierane przez Bakana od 1979. Przynajmniej 5 badań klinicznych wykazało, że cynk poprawiał przybór masy ciała w anoreksji. Randomizowane, kontrolowane badania z podwójnie ślepą próbą przeprowadzone w 1994 wykazały, że przyjmowanie cynku (w ilości 14 mg na dzień) podwaja tempo przybierania masy ciała w leczeniu anoreksji.^[8] Niedobór innych substancji odżywczych, takich jak tyrozyna, tryptofan (prekursory neurotransmiterów, odpowiednio: noradrenaliny i serotoniny), a także witaminy B1 (tiaminy) może także wpływać na powstanie błędnego koła, w którym niedobory pokarmowe przyczyniają sie do powstania niedożywienia.^[8]

Podłoże psychiczne

Anoreksja może przyjąć formę walki i wystąpić, gdy zmartwienia nakładają się i są długotrwałe. Zwykle choroba ta przychodzi bardzo powoli i nie staje się groźna dla życia na samym początku, lecz trzeba szybko odsunąć problemy i zmartwienie z życia chorego, w innym razie jego życie jest zagrożone.

Zmiany fizyczne i psychiczne u osób cierpiących na anoreksję

• wyniszczenie
• zwolnienie czynności serca i tętna
• niskie ciśnienie krwi
• wzdęcia
• zaparcia
• obrzęki dłoni i stóp
• sucha, łuszcząca się skóra
• meszek na twarzy i ciele
• znaczna utrata włosów
• zimne dłonie
• nadmierne pocenie się stóp
• niedokrwistość (anemia)
• brak miesiączki lub bardzo wydłużone okresy między menstruacjami (kobiety)
• drażliwość
• dezorientacja/zakłopotanie
• nastroje depresyjne (poczucie beznadziejności, niska samoocena)
• izolowanie się od otoczenia
• bezsenność
• zachowania obsesyjno – kompulsywne, zwłaszcza w odniesieniu do jedzenia
• krótki oddech
• częste bóle głowy
• zawroty głowy
• omdlenia
• podkrążone oczy
• bladość skóry